Nỗi sợ bị nhìn thấy (và nhận ra rằng mình lại thích được nhìn thấy)

Quản trị viên tháng 8 16, 2025

“Nỗi sợ được nhìn thấy, được là thật, khiến tôi tê liệt trong im lặng. Tôi khao khát sự chạm vào và kết nối, nhưng không phải lúc nào tôi cũng đủ can đảm để mở tay và vươn ra. Thử thách lớn nhất là: để được nhìn thấy, được chấp nhận và yêu thương, trước hết tôi phải bày ra, dâng hiến và buông xuôi.”
— Anna White

Từ khi còn bé, tôi đã khiếp sợ sự chú ý. Ở trường, mỗi cái nhìn, mỗi lời thì thầm, mỗi tiếng cười khúc khích sau lưng đều khiến tôi căng cứng như một sợi dây đàn sắp đứt. Có lẽ ngày ấy, nỗi sợ chưa dữ dội như bây giờ – khi mạng xã hội biến cái gương phản chiếu bản thân thành một nhà tù soi chiếu từng vết nứt, từng lỗ hổng, từng khiếm khuyết. Họ đã tạo ra những “khuyết điểm” không thật, chỉ để khiến ta ghét bỏ chính mình. Và điều đó, tôi nghĩ, thật phi nhân tính.

Nhưng nỗi sợ đến với tôi sớm hơn cả mạng xã hội. Khi ấy, tôi ngây ngô tin rằng: nếu người khác nghĩ một điều, thì chắc tôi cũng nên nghĩ như thế. Tôi không biết rằng sống trong sợ hãi chính là cách sống tồi tệ nhất.

Tôi chưa bao giờ thuộc về một nhóm bạn nào, chưa bao giờ thật sự “hòa nhập.” Lúc nào tôi cũng là đứa lạc loài, và điều đó khoét một lỗ hổng trong tính cách tôi suốt nhiều năm. Tôi cố uốn mình để vừa vặn với chiếc khuôn xã hội dựng sẵn: phải fancy, phải tài giỏi, phải đủ nổi bật để được khen ngợi. Tôi đã ám ảnh với ý nghĩ rằng mình chỉ có giá trị nếu được ngưỡng mộ. Và rồi, tất nhiên, nó chẳng bao giờ diễn ra như tôi muốn.

Những ánh nhìn chòng chọc, những ngón tay chỉ trỏ, những lời thì thầm nhạt nhẽo… tất cả khiến tôi vỡ vụn. Tôi trông có vẻ như không để ý nhưng đáng buồn là tôi lại là người để ý đến mọi thứ và mọi người, kể cả người ít nổi bật nhất hay là những lời nói dường như vô hại nhưng lại có thể là con dao nhọn với trái tim tôi. Tôi che giấu cảm xúc quá giỏi đến mức mọi người tưởng rằng những câu đùa của họ thực sự hài hước.

Tôi mệt mỏi. Cơ thể tôi kiệt quệ. Tôi ngất đi, tôi rời khỏi chính mình, tâm trí rối tung như mớ chỉ vụn. Chỉ bởi vì tôi đã sống trong con mắt của những kẻ chẳng biết gì về tôi ngoài lớp vỏ ngoài.

Thế nhưng, càng lớn lên, tôi càng nhận ra một điều: họ cũng đầy vết nứt. Họ tàn nhẫn vì họ cũng bị dằn vặt. Họ cười nhạo người khác để che giấu nỗi bất an của chính mình.

Bước vào cấp ba, tôi tự hứa sẽ không lặp lại quá khứ. Tôi nhận ra, đi đến đâu, tôi cũng sẽ gặp những người chẳng ưa mình, những người thấy tôi ồn ào quá, yên lặng quá, lập dị quá. Nhưng đó là chuyện bình thường. Là con người, chúng ta vừa khao khát được yêu, vừa không ngừng phán xét.

Điều họ không bao giờ biết, là con người thật bên trong tôi.

Lần đầu tiên trong đời, tôi thấy nhẹ nhõm. Nỗi sợ vẫn còn, nhưng nó không còn điều khiển tôi. Thậm chí, đôi khi tôi nhận ra: tôi thích được nhìn thấy. Tôi thích cái cảm giác ai đó chạm được vào một phần rất nhỏ trong tôi – phần mà tôi tưởng mình giấu kín.

Tôi bắt đầu viết. Tôi viết thơ ngốc nghếch vào những cuốn sổ xinh, vẽ tranh, đọc sách. Tôi lạc vào nghệ thuật như một nơi trú ẩn, nơi tôi được là chính mình mà không ai có thể chạm tới. Và tôi hiểu: sự không hoàn hảo cũng là một phần của con người. Chúng ta không cần phải xóa bỏ nó.

Ralph Waldo Emerson từng viết: “Mọi nghệ sĩ đều khởi đầu bằng một kẻ nghiệp dư.”
Không ai sinh ra đã biết cách sống, cách viết, cách vẽ hay cách yêu. Chúng ta chỉ đang mày mò trên con đường tìm cách chạm đến sự đẹp đẽ.

Và rồi, tôi nhận ra: điều quan trọng không phải là người ta nghĩ gì về tác phẩm của tôi. Điều quan trọng là tôi đã dám tạo ra nó.

Vài điều tôi học được trên hành trình đối diện với nỗi sợ bị nhìn thấy:

Yêu lấy bản thân. Khi bạn đủ yêu mình, không ai có thể xuyên thủng lớp da bạn để làm tổn thương bạn nữa.
Đừng cố lên kế hoạch cho mọi thứ. Hãy cho mình thời gian, cho mình được mềm yếu. Thế giới này vốn không tử tế lắm, nên bạn càng phải tử tế với chính mình.
Hãy trân trọng sự khác biệt. Người ta ghét bạn, có lẽ chỉ vì bạn khác họ. Và sự khác biệt là món quà đẹp nhất bạn có.
Theo đuổi đam mê. Không gì ngọt ngào bằng việc chứng minh cho chính mình thấy: mình đã đi qua địa ngục và vẫn đứng vững, vẫn viết, vẫn vẽ, vẫn sống.

Có thể nỗi sợ sẽ còn ở lại với tôi, lâu dài như một người bạn không mời mà đến. Nhưng giờ tôi biết cách đi cùng nó. Tôi biết cách để nó không còn biến tôi thành kẻ vô hình.

Và đôi khi, chỉ đôi khi thôi, tôi nhận ra: tôi yêu cảm giác được nhìn thấy.